८४ अर्ब लागतमा शुरु हुदैँ माथिल्लो तामाकोशी

काठमाडौं – माथिल्लो तामाकोशीको बल्ल व्यवसायिक उत्पादन शुरु हुने चरणमा पुगेको छ ।

आयोजनाले आइतबारदेखि ६ वटै यूनिट सञ्चालनमा ल्याएको छ । अब व्यवसायिक उत्पादन शुरु भएको मान्न सकिने बताइएको छ । आइतबारदेखि नै व्यवसायिक उत्पादन शुरु भएको भएपनि औपचारिक रुपमा भने बिहिबारदेखि उत्पादन थालिने बताइएको छ ।

आयोजनाले पूर्णक्षमतामा नै ४५६ मेगावाट बिजुली उत्पादन गरेको छ ।

सो आयोजनाको गत असार २१ गते उद्घाटन गरिएको थियो । काम नै नसकिएको आयोजनालाई दबावमा राखेर उद्घाटन गर्दा केही दिन थप समस्या भोग्नुपर्यो । उद्घाटन भएकै दिन मात्रै ७ मेगावाट मात्रै बिजुली उत्पादन भएको थियो । आयोजनामा जडान भएका उपकरणमा समस्या आएपछि कुलेखानीस्थित नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको आयोजनामा लगेर उपकरणको मर्मत गर्नुपरेको थियो ।

आयोजनावटा उत्पादित बिजुली ४७ किलोमिटर लामो २२० केभी डबल सर्किट प्रसारण लाइन हुँदै रामेछापको मन्थली नगरपालिका १३ स्थित साँखेमा नवनिर्मित २२०÷१३२ केभी क्षमताको न्यून खिम्ती सवस्टेशनमा जोडिएको छ । सो सवस्टेशन हुँदै बिजुली ढलकेवरस्थित नेपाल विद्युत् प्राधिकरणको ४०० केभी क्षमताको सवस्टेशन पुर्याइएको छ ।

विसं २०६८ भदो १७ गते तत्कालीन प्रधानमन्त्री झलनाथ खनालले शिलान्याश गरेका थिए । आयोजनाको निर्माण सकिन भने ११ वर्ष लाग्यो । मुख्य सुरुङको संरचना निर्माणको डिजाइनमा भएको परिवर्तन, २०७२ सालको गोरखा भूकम्प, सीमा नाकामा भारतले गरेको अवरोध, लामोसाँघु चरीकोट सडक स्तरोन्नतीका कारण निर्माण सामग्री ढुवानीमा भएको अवरोध, हाइड्रोमेकानिकल कार्यका ठेकेदारको कमजोर कार्यसम्पादन तथा कोरोनाका कारण आयोजना निर्माणमा ढिलाइ हुन पुग्यो ।

आयोजनाको शुरुआती लागत निर्माण अवधिको ब्याज बाहेक ३५ अर्ब २९ करोड रहेको भए पनि डिजाइनमा गरिएको परिवर्तन, निर्माण अवधि लम्बिदा प्रशासनिक र परामर्शदातको खर्चमा भएको बढोत्तरी, बजार मूल्यमा भएको वृद्धिका कारण निर्माण सामग्रीमा परेको प्रभावका कारण लागत बढ्न गयो । आयोजनाका अनुसार विविध कारणले गर्दा लागत ५२ अर्ब पुगेको छ ।

शुरुआती चरणमा निर्माण अवधिको व्याज १४ अर्ब लाग्ने अनुमान गरिएको भए पनि निर्माण अवधि बढ्दै जाँदा ब्याज मात्रै ३२ अर्ब पुगेको छ । यस आधारमा आयोजनाको कूल लागत ८४ अर्ब पुगेको छ । आयोजनाले वार्षिक रूपमा दुई हजार २८१ गिगावाट घण्टा ऊर्जा उतपादन गर्छ । त्यो भनेको कूल दुई अर्ब २८ करोड यूनिट बिजुली हो । आयोजना अर्धजलाशयुक्त प्रकृतिको भएकाले पनि बढी बिजुली माग हुने साँझको समयमा औसतमा चार घण्टा पूर्ण क्षमतामा चलाउन सकिन्छ ।